Tên khoa học Telosma cordata (Burm.f.) Merr. (Asclepias cordata Burm.f. Pergularia minor Andr. Pergularia odoratissima Wight, Asclepias odoratissima Roxb)
Thuộc họ hoa thiên lý Asclepiadaceae
A. Mô tả cây
Thiên lý là loại cây nhỏ, mọc leo, thân hơi có lông, nhất là những bộ phận còn non. Lá hình tim, thuôn khía có mép ở khoảng 5-8mm về phía cuống, đầu lá nhọn, có gân trên các gân lá, phiến lá dài 6-11cm, rộng 4-7,5cm, cuống cũng có lông, dài 12-20cm. Hoa khá to nhiều màu vàng xanh lục nhạt, rất thơm thành sim tán, có cuống to hơi có lông dài 10-22mm, mang nhiều tán mọc mau liền với nhau, quả là những đại dài 6,5-9,5cm rộng 12-14mm
B. Phân bố thu hái và chế biến
Cây thiên lý trồng khắp Việt Nam, nhiều nhất là miền bắc, để làm cảnh hoặc lấy hoa, lá nấu canh ăn. Còn mọc ở Ấn độ, Malaixia, Thái Lan, Inđônêxia, Trung Quốc.
C. Thành phần hóa học
Sơ bộ nghiên cứu trong lá thiên lý có nhiều ancaloid
D. Công dụng liều dùng
Trong nhân dân thường chỉ dùng hoa và lá thiên lý non để ăn cho mát và bổ. Gần đây bệnh viện Thái Bình (Y học thực hành tháng 5- 1962) đã dùng lá thiên lý chữa một số trường hợp lòi dom, sa dạ con có kết quả.
Chữa lòi dom: lá thiên lý 100g, muối ăn 5g hái lá thiên lý non bánh tẻ, rửa sạch giã nhỏ với muối, thêm chừng 30ml nước cất, lọc qua vải gạc. Dùng nước này tẩm vào bông đắp vào chỗ lòi dom đã rửa sạch bằng thuốc tím. Băng như đóng khố. Ngày làm một hay hai lần. Trong vòng 3-4 ngày. Có thể chế thành thuốc mỡ (vaselin 50g, lanolin 40g dung dịch thiên lý nói trên 10ml)
Chữa sa dạ con
Cũng dùng như trên. Thường 3-4 hôm thì thấy kết quả. Nhưng trong báo cáo cho biết đã dùng điều trị 9 trường hợp thì 8 trường hợp nhẹ khỏi, 1 trường hợp sa dạ con trên 6 tháng không khỏi.